تفسیر امامة امیرالمؤمنین من القرآنشیخ مفید یکی از مشاهیر علما و مراجع بزرگ شیعه در عصر خویش بود و از آغاز زندگی با قرآن و کتب دینی انس داشت. او از نوجوانی سال‌ها از مکتب، شیخ صدوق، ابو غالب الزراری و ابن جنید بهره مند بود و در سایه کوشش و تحقیقات خود به مقام علمی و سمت استادی نایل آمد. ۱ - معرفی اجمالی مفسرتفسیر امامة امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) من القرآن اثـر ابـوعـبـداللّه (م ۴۱۳ ق) فرزند محمد بن نعمان معروف به شیخ مفید از ائمه حدیث و شیوخ متکلمین امامیه و رئیس مطلق شیعه در عصر خویش. ۲ - معرفی اجمالی کتابسید محسن امین عاملی ۵۶ نفر از مشایخ و ۱۹۵ عنوان از مؤلفات وی را نام برده از جمله تفسیر مذکور است. ابوالعباس نجاشی شاگرد وی این تفسیر را از مفسر روایت می‌نماید. تفسیر آیات قرآن کریم که دلالت بر امامت امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب (علیه‌السّلام) دارد مورد بحث و تفسیر قرار گرفته است. نـسخه‌ای از این تفسیر نزد سید ابن طاووس موجود بود و آن را بر اولاد خویش وقف نموده و تمام آن را در کـتـاب خـود (سعد السعود النفوس منضود) در باب دوم فصل اهل البیت و امامت نقل کرده است. ۳ - تفاسیر دیگر شیختـفـسـیـرهـای دیـگری از مؤلفات شیخ مفید نام برده‌اند که هیچیک از آنها موجود نیست و فقط روایاتی در کتب حدیث و رجال از آنها نقل شده و آنها عبارتند از: ۱) البیان فی تالیف القرآن. ۲) البیان فی علوم القرآن. ۳) تفسیر الکلام فی دلائل القرآن. ۴) اعجاز القرآن، که در وجوه قرآن است و اکثر کتب شیعه و سنی از آن یاد کرده‌اند. ۵) الکلام فی حدیث القرآن. ۶) الکلام فی وجوه اعجاز القرآن. ۷) النصرة فی فضل القرآن. ۸) فی تاویل قوله تعالی فاسئلوا اهل الذکر، در بیان و توضیح آیه مذکور که در دو سوره قرآن آمده است. [۴]
زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۱.
[۵]
صدر، سیدحسن، تاسیس الشیعه، ص۳۳۶.
[۹]
صدر، سیدحسن، الشیعة و فنون الاسلام، ص۲۷.
[۱۱]
ابـن ندیم، محمدبن اسحاق، الـفـهـرسـت، ص۳۳۲.
[۱۴]
عامر، الحلو، معجم الدراسات الـقرآنیة، ص۲۴.
[۱۷]
شفیعی، محمد، مفسران شیعه، ص۹۴.
[۱۹]
آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، النابس فی القرآن الخامس، ۱۸۶.
۴ - پانویس
۵ - منبعسایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «تفاسیر قرن پنجم»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۴/۱۲. |